Karbonhidrat nedir sorusu diyet yapmayı düşünen insanların sıkça sorduğu bir sorudur. En temel gıda bileşenlerinden biri olan karbonhidratları bu yazımda size tanıtacağım.
Hadi başlayalım!
Karbonhidrat, bir şeker molekülüdür. Proteinler ve yağlar ile birlikte karbonhidratlar, yiyecek ve içeceklerde bulunan üç ana besin maddesinden biridir. Vücudunuz karbonhidratları glikoza ayırır. Glikoz veya kan şekeri, vücudunuzun hücreleri, dokuları ve organları için ana enerji kaynağıdır. Vücudunuz glikozu hemen kullanır veya daha sonra kullanmak üzere karaciğer ve kaslarda depolar.
Yediğiniz gıdalardaki karbonhidratların çoğu, kan dolaşımına girmeden önce sindirilir ve glikoza parçalanır.
Kandaki glikoz vücudunuzun hücrelerine alınır ve hücresel solunum olarak bilinen bir dizi karmaşık süreçle adenozin trifosfat (ATP) adı verilen bir yakıt molekülü üretmek için kullanılır. Hücreler daha sonra çeşitli metabolik görevleri güçlendirmek için ATP’yi kullanır.
Vücuttaki çoğu hücre, diyet karbonhidratları ve yağlar dahil olmak üzere çeşitli kaynaklardan ATP üretir. Ancak bu besinlerin karışımını içeren bir diyet yapıyorsanız, vücut hücrelerinin çoğu birincil enerji kaynağı olarak karbonhidratları kullanmayı tercih edecektir.
Sonuç olarak, karbonhidratların temel işlevlerinden biri vücudunuza enerji sağlamaktır. Hücreleriniz, hücresel solunum adı verilen bir süreçle karbonhidratları yakıt molekülü ATP’ye dönüştürür.
Genel anlamda üç çeşit karbonhidrat vardır. Bunları şeker, nişasta ve lifler olarak sıralayabiliriz.
Şekerler, en temel formda oldukları için basit karbonhidratlar olarak da adlandırılırlar. Şekerdeki şeker, tatlılar, işlenmiş gıdalar veya gazlı içecekler gibi gıdalara eklenebilirler. Ayrıca meyvelerde, sebzelerde ve sütte doğal olarak bulunan şeker türlerini de içerirler.
Birbirine dizilmiş çok sayıda basit şekerden oluşan karmaşık karbonhidratlardır. Vücudunuzun nişastaları enerji için kullanmak için şekerlere ayırması gerekir. Ekmek, tahıl ve makarna nişasta kaynakları arasındadır. Ayrıca patates, bezelye ve mısır gibi bazı sebzeler de nişasta içerir.
Aynı zamanda karmaşık bir karbonhidrattır. Vücudunuz çoğu lifi parçalayamaz, bu nedenle lifli yiyecekler yemek, kendinizi tok hissetmenize yardımcı olur ve fazla yeme olasılığınızı azaltır. Lif oranı yüksek diyetlerin başka sağlık yararları da vardır. Kabızlık gibi mide veya bağırsak problemlerini önlemeye yardımcı olabilirler. Ayrıca kolesterol ve kan şekerini düşürmeye yardımcı olabilirler. Lif, meyveler, sebzeler, kuruyemişler, tohumlar, fasulye ve kepekli tahıllar dahil olmak üzere bitkilerden gelen birçok gıda lif içerir.
Karbonhidratlar vücudunuzun ana enerji kaynağıdır: Beyninizi, böbreklerinizi, kalp kaslarınızı ve merkezi sinir sisteminizi beslemeye yardımcı olurlar. Örneğin lif, sindirime yardımcı olan, tok hissetmenize yardımcı olan ve kan kolesterol seviyelerini kontrol altında tutan bir karbonhidrattır. Vücudunuz, diyetinizde yeterli karbonhidrat almadığınızda kullanmak için kaslarınızda ve karaciğerinizde ekstra karbonhidrat depolayabilir. Karbonhidrat eksikliği olan bir diyet, baş ağrısı, yorgunluk, halsizlik, konsantrasyon güçlüğü, mide bulantısı, kabızlık, ağız kokusu ve vitamin ve mineral eksikliklerine neden olabilir.
Aşırı karbonhidrat tüketimi her gıda bileşeninde olduğu gibi çeşitli sorunlara yol açar. Aşırı karbonhidrat tüketiminin neden olabileceği sorunların başlıcaları şunlardır:
Tüm karbonhidratların sağlıksız olduğu sonucuna varmadan önce, bunun tamamen kaynağa ve miktara bağlı olduğunu dikkate almamız gerekmektedir.
Günlük hayatta tükettiğimiz birçok gıda karbonhidrat içerir. Karbonhidrat içeren başlıca gıdalar şunlardır:
Et, balık, kümes hayvanları, bazı peynir türleri, kuruyemişler ve yağlar gibi yiyecekler çok fazla karbonhidrat içermez.
Vücudunuza enerji vermek için karbonhidrat yemeniz gerekir. Ancak sağlığınız için doğru karbonhidrat türlerini yemek önemlidir:
Karbonhidratlar kilo aldırmaz. Kilo almak, karbonhidrat yemenin değil, çok fazla kalori almanın doğrudan sonucudur. Gerçek şu ki, karbonhidrata ihtiyacınız var.
Evet, vücudunuzun tam anlamıyla düzgün çalışması için karbonhidratlara ihtiyacı vardır. Karbonhidratlar vücudunuz için hayati bir enerji kaynağıdır, kaslarınızı besler ve ruh hali, hafıza ve daha fazlasıyla ilgili beyin fonksiyonlarında önemli bir rol oynarlar.
Vücudunuzu bu şekerlerden mahrum bırakmak hoş olmayan yan etkilere yol açabilir. Eğer karbonhidratları diyetinizden çıkarırsanız, muhtemelen aşırı yorgunluk, halsizlik, enerji eksikliği hissedersiniz.
Diyet programları, tarifler veya size yardımcı olabileceğim herhangi bir şeyle ilgili sorularınız için lütfen benimle iletişime geçin.