Otoimmün Hastalıklarda Beslenme Önerileri

• 28 July 2023

Otoimmün Hastalıklarda Beslenme Önerileri

Otoimmün hastalıklar, bağışıklık sisteminin vücudun kendi hücrelerine saldırması sonucu ortaya çıkan hastalıklardır. Otoimmün hastalıkların tam nedeni bilinmemektedir. Ancak genetik, çevresel ve immünolojik faktörlerin etkileşimi sonucu ortaya çıkabileceği düşünülmektedir. Romatoid artrit, sistemik lupus eritematozus, multiple skleroz, hasimoto tiroidi, Tip 1 diyabet ve crohn hastalığı otoimmün hastalıklardandır. Bu hastalıklar, sadece birkaç örnek olup, otoimmün hastalıkların yüzlerce farklı türü vardır. Her hastalığın semptomları, etkilediği organlar ve tedavi yöntemleri farklılık gösterir. Beslenme, otoimmün hastalıkların yönetimi ve semptomların hafifletilmesi açısından önemli bir rol oynar. İşte otoimmün hastalıklarda beslenme önerileri:

İnflamasyonu Azaltan Besinler Tüketin.

Otoimmün hastalıklar genellikle inflamasyon ile ilişkilidir. Anti-inflamatuar etkisi olan inflamasyonu azaltan besinlerin tüketimi otoimmün hastalıkların yönetimi için önemlidir.

İşte inflamasyonu azaltmaya yardımcı olabilecek bazı besinler:

• Omega-3 yağ asitleri: Omega-3 yağ asitleri, anti-inflamatuar etkileriyle bilinmektedir. Somon, sardalye, uskumru gibi yağlı balıklar, keten tohumu, chia tohumu gibi bitkisel kaynaklar omega-3 yağ asitleri bakımından zengindir.
• Zerdeçal: Zerdeçal, içerdiği curcumin adlı bileşik sayesinde güçlü anti-inflamatuar özelliklere sahiptir.
• Yeşil yapraklı sebzeler: Ispanak, pazı, marul gibi yeşil yapraklı sebzeler, antioksidanlar ve diğer besin maddeleri açısından zengindir. İçerdikleri bileşikler, inflamasyonu azaltmaya yardımcıdır.
• Meyve ve sebzeler: Renkli meyve ve sebzeler, antioksidanlar ve fitokimyasallar bakımından zengin olduğu için inflamasyonu azaltır. Özellikle kiraz, yaban mersini, böğürtlen, turunçgiller, brokoli, lahana gibi besinleri tercih edebilirsiniz.
• Zeytinyağı: Zeytinyağı, anti-inflamatuar özelliklere sahip sağlıklı yağ asitleri içerir. Zeytinyağındaki en önemli bileşenlerden biri oleik asittir. Oleik asit, vücutta inflamasyonu azaltmaya yardımcı olan anti-inflamatuar tepkimeleri destekler. Aynı zamanda zeytinyağı, polifenoller gibi güçlü antioksidanlar da içerir. Bu antioksidanlar, serbest radikallerle savaşarak hücre hasarını azaltır ve inflamasyonu baskılar.
• Fermente besinler: Yoğurt, kefir, turşu gibi fermente besinler probiyotikler açısından zengindir. Probiyotikler, bağırsaktaki sağlıklı bakterilerin dengesini iyileştirerek inflamasyonu azaltır.

Bağışıklık Sistemini Destekleyen Besinler Tercih Edin.

Otoimmün hastalıkların yönetimi için bağışıklık sistemi dengesini iyileştirmek önemlidir. Bağışıklık sistemi dengesini sağlamak, hem aşırı aktif olan bağışıklık tepkilerini kontrol etmeyi hem de bağışıklık sisteminin normal işlevlerini sürdürebilmesini sağlamayı içerir. Sağlıklı ve dengeli bir beslenme planı, bağışıklık sistemi sağlığı için önemlidir. Anti-inflamatuar besinler, antioksidanlar, probiyotikler ve prebiyotikler içeren bir diyet tercih edebilirsiniz. Bu besinler, bağışıklık sisteminin düzenlenmesine ve inflamasyonun azaltılmasına yardımcıdır. Bağışıklık sistemini güçlendiren besinler arasında yoğurt, kefir, turşu gibi fermente besinler bulunmaktadır. Prebiyotikler içeren soğan, sarımsak, hindiba, muz gibi besinler yer alır. Ayrıca stres yönetimi bağışıklık sistemini etkiler. Stres, bağışıklığı olumsuz etkiler. Stresi yönetmek için gevşeme teknikleri, meditasyon, derin solunum egzersizleri gibi stratejileri kullanabilirsiniz. Uyku düzeninize önem vermek ve yeterli uyku almak da stresi azaltmaya yardımcıdır. Ek olarak düzenli egzersiz, bağışıklık sistemi fonksiyonunu artırır.

Glutensiz veya Sınırlı Gluten İçeren Bir Diyet Uygulayın.

Otoimmün hastalıklardan bazıları, gluten intoleransı veya gluten hassasiyeti ile ilişkilidir.  Özellikle çölyak hastalığı, glutene karşı aşırı duyarlılıkla karakterize otoimmün bir hastalıktır. Bu hastalarda glutensiz diyet hayati öneme sahiptir. Gluten, buğday, arpa, çavdar gibi tahıllarda bulunan bir proteindir. Çölyak hastalarının bağışıklık sistemi, gluteni yanlışlıkla vücut için zararlı bir madde olarak algılar. Bağırsaklarda iltihaplanmaya ve hasara neden olur.

Bununla birlikte, diğer otoimmün hastalıklarda da bazı çalışmalar glutensiz diyetin semptomların azalmasına ve bağışıklık sistemi tepkilerinin düzenlenmesine yardımcı olabileceğini öne sürmektedir. Örneğin, haşimato tiroidi veya romatoid artrit gibi otoimmün hastalıkların bazı kişilerde gluten hassasiyetine bağlı semptomlar görülmektedir. Bu durumlarda, gluten içeren tahılları (buğday, arpa, çavdar) sınırlamak veya tamamen çıkarmak faydalıdır.

Şeker Ve İşlenmiş Gıdaları Sınırlayın.

Şeker ve işlenen gıdalar, inflamasyonu artırabilmekte ve bağışıklık sistemini olumsuz etkilemektedir. Otoimmün hastalıklarda beslenme planında şeker ve işlenen gıdaları sınırlamak gerekmektedir. Şekerli gıdalar ve işlenmiş gıdalar, bağışıklık sistemi üzerinde olumsuz etkilere sahiptir. Otoimmün hastalık semptomlarını kötüleştirir. Şekerli içecekler, şekerle tatlandırılmış atıştırmalıklar, şekerli yiyecekler gibi işlenmiş şeker içeren gıdalar, kan şekerini hızla yükseltmektedir. Bağışıklık sistemi tepkilerini olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle, otoimmün hastalıklarda beslenmede rafine şekerlerden zengin gıdaları mümkün olduğunca sınırlamak veya çıkarmak önemlidir. İşlenmiş gıdalar, genellikle katkı maddeleri, koruyucular ve rafine edilen bileşenler içermektedir. Bu tür besinler inflamasyonu artırabilmektedir. İşlenmiş et ürünleri, cipsler, hazır yemekler, fast food gibi gıdaları sınırlamak veya mümkünse tamamen çıkarmak önemlidir. Rafine şekerden ziyade doğal şeker kaynaklarına (meyve) yönelmek gerekmektedir. Otoimmün hastalıklarda beslenmede işlenen gıdalar yerine tam, doğal ve besleyici gıdaları tercih edilmektedir.